تخصیص برق شبانه برای صنعت سیمان کارایی ندارد

بحران برق صنایع سیمان را زمین‌گیر کرده و وزیر نیرو در تازه‌ترین اظهار نظر خود از مدیریت مصرف برق و تخصیص برق شبانه به کارخانه‌ها خبر داده است. اصولاً شیوه فعالیت هر صنعتی با صنعت دیگر متفاوت است. ممکن است در برخی صنایع اختصاص برق در ساعات شب گره گشا باشد اما در برخی صنایع دیگر از جمله صنعت سیمان تخصیص برق به صورتی که وزیر نیرو بیان داشته‌اند به هیچ عنوان کارساز نیست. شاید توضیح الزامات تولید سیمان بتواند تا حدودی موضوع را روشن‌تر کند. بخش مهمی از مصرف برق(دست کم 75 درصد انرژی مصرفی) در صنعت سیمان به قبل از آسیاب سیمان یا به عبارت دیگر به بخش تولید کلینکر مربوط می‌شود. از طرفی کوره پخت برای تولید کلینکر را نمی‌توان در ساعت 12 شب روشن و در ساعت هشت صبح خاموش کرد. چرا که برای عملیات باردهی به کوره‌های سیمان به 24 ساعت فعالیت پیوسته نیاز است و همین طور برای جلوگیری از وارد شدن خسارت در آجرهای نسوز، برای توقف نیز به 12 ساعت زمان نیاز داریم. لذا با تخصیص 8 ساعته برای تامین برق، امکان فراهم نمودن شرایط برای باردهی به کوره امکان پذیر نیست. متاسفانه به واسطه تعطیلی صنایع از جمله صنعت سیمان در زمستان سال گذشته به دلیل قطعی گاز و برق و نیز تعطیلی تابستان به جهت قطع برق، هم اکنون موجودی کلینکر در شرکت‌ها به حداقل مقدار ممکن رسیده است. در نتیجه می‌توان به صراحت اعلام نمود که با این شرایط کارخانجات امکان تولید سیمان ندارند و در نتیجه؛ دلالان دوباره در بازار فعال شده‌اند و در حالی که قیمت سیمان در درب کارخانه بصورت شفاف و مشخص عرضه می‌شود، سیمان در بازار آزاد با نرخ‌های بسیار بالا معامله می‌شود.

صنعت سیمان تنها در تابستان با بحران روبرو نیست. اتفاقاً زمستان سال گذشته نیز با مشکلات متعددی بابت کمبود انرژی روبرو شد که تاثیر آن بر قیمت سیمان در بازار آزاد قابل رصد است. از دوم آذرماه تا بیستم بهمن‌ماه سال 1399 ( 78 روز) عملاً کارخانجات سیمان به دلیل نبود حامل‌های انرژی مورد نیاز قادر به فعالیت نبودند. کاهش حجم تولید در این دوره زمانی تاثیر خود را به سرعت در بازار نشان داد و دلالان سیمان بالاترین نفع را از این وضعیت بردند.

به دلیل کمبود گاز در زمستان و کمبود برق در تابستان عملاً صنایع از 12 ماه سال، سه ماه امکان فعالیت به دلیل کمبود انرژی را دارند و پانزده روز اول فروردین نیز به واسطه تعطیلی فراگیر، عملاً تولید چندانی صورت نمی‎گیرد و به تعبیری، قریب به چهار ماه از سال تولید سیمان انجام نمی‌شود و همین امر سرمایه عظیمی در کشور را بلا استفاده نگاه می‌دارد. حال سئوال اینجاست که آیا در این وضعیت صنایع ایران می‌توانند رشد و توسعه را در دستور کار خود قرار دهند؟

مشکل بزرگ دیگر که امروز صنعت با آن مواجه است، تغییر رویه شرکت توانیر در محاسبه قبوض برق صنایع است. به صراحت باید گفت در این شرایط هزینه برق کارخانه‌ها دستخوش افزایش‌های عجیب شده است. قبلاً کارخانه‌ها امکان انتخاب سه گزینه را برای محاسبه هزینه برق دارا بودند، “تعمیرات”، “حداقل تولید” و “حداکثر تولید”. این در حالی است که با تصمیم اخیر شرکت توانیر این سه گزینه حذف شده و طبق دستورالعمل ابلاغی از سوی آن شرکت تحت‌ عنوان نحوه و توالی مراحل محاسبه صورت حساب برق مشترکان صنعتی، قبوض بر مبنای قیمت حداکثری برق در بازار عمده فروشی و بورس انرژی محاسبه خواهد شد و به این ترتیب، مدیریت مصرف و مدیریت بار(اوج بار، کم باری و میان باری) بی معنی خواهد بود.

از سوی دیگر هزینه ترانزیت برق نیز به قبوض اضافه شده است و با توجه به اینکه عوارض نیز به حداکثر قیمت برق تعلق خواهد گرفت، کارخانه‌ها با افزایش قابل توجه و عجیب بهای برق مواجه می‌شوند.

ساز و کار پیش‌بینی شده برای محاسبه قیمت برق سبب شده است که هزینه برق کارخانجات در اردیبهشت سال جاری در مقایسه با فروردین 50 درصد افزایش یابد و تداوم این روند در ماه‌های آتی سال، در مجموع به صورت سالانه هزینه برق را 100 درصد بالا خواهد برد. تولید کنندگان مخالف واقعی شدن قیمت برق نیستند اما اگر قرار است برق با قیمت واقعی عرضه شود، سیمان نیز باید با قیمت واقعی به فروش برسد. ادامه این روند می‌تواند منجر به زیان‌دهی صنایع مادر شود. در صنعت سیمان حدود 25 هزار نفر به صورت مستقیم و بیش از 150 هزار نفر به طور غیر مستقیم اشتغال دارند. آیا سزاوار است در کشوری که دارنده یکی از بزرگترین ذخایر هیدروکربوری جهان است، صنایع به واسطه کمبود انرژی امکان فعالیت را نیابند؟ از این رو لازم است هرچه سریعتر در این زمینه اقدامات لازم انجام شود.

فهرست