سید عباس حسینی مدیر عامل هلدینگ سیمان تهران
این روزها بحث درباره امکان عملی شدن شعار آیت‌ا… رئیسی، رئیس‌جمهور منتخب بر برنامه احداث چهار میلیون واحد مسکونی در چهار سال، در محافل کارشناسی بالا گرفته، در حالی که اجرای این برنامه نه یک انتخاب، بلکه الزامی جدی
برای اقتصاد ایران است.
طبق آمارهای ارائه‌شده از سوی مرکز آمار ایران، سهم هزینه تامین مسکن از سبد هزینه‌ای خانوارهای ایرانی به طور متوسط ۵/۳۵ درصد است. نگاهی دقیق‌تر به این اعداد روشن می‌کند در دهک بالای درآمدی یعنی دهک دهم، سهم هزینه مسکن، ۳۳درصد و در دهک پایین درآمدی یعنی دهک اول، سهم هزینه مسکن به ۳۹ درصد می‌رسد. دلیل این تفاوت نیز آن است که بخش مهمی از خانوارهایی که در دهک‌های پایین درآمدی قرار دارند، مستاجر هستند. همین نکته نشان می‌دهد برنامه‌ریزی برای بخش مسکن خصوصا با هدف توانمندسازی اقشار کم درآمد اجتناب‌ناپذیر است. به موجب پیش‌بینی‌ها در طرح جامع مسکن، ایران سالانه به ساخت معادل ۷۰۰هزار واحد در مناطق شهری و ۲۰۰هزار واحد در مناطق روستایی نیاز دارد، در حالی‌که بر اساس اطلاعات شهرداری‌ها، تقریبا سالانه حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰هزار واحد پروانه صادر می‌شود که حدود۷۰ تا ۷۵درصد آنها منجر به ساخت خواهد شد.
پروانه اصلانی، مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی نیز صراحتا اعلام کرده، تولید واقعی مسکن کشور در حدود ۲۷۰ تا۲۸۰هزار واحد به طور سالانه است. همین آمار نشان می‌دهد عقب‌ماندگی عرضه از تقاضا در حوزه مسکن جدی است. حال سوال این است برنامه ساخت یک میلیون واحد مسکونی در یک سال چقدر امکان تحقق دارد؟ از آنجا که سیمان، میلگرد و گچ از جمله اقلام پرمصرف در ساختمان‌سازی هستند، بررسی وضعیت تولید و مصرف حال حاضر این اقلام و برآورد میزان نیاز به آنها برای تحقق برنامه تولید سالانه یک میلیون واحد مسکن می‌تواند تا حدود زیادی امکان‌پذیر بودن اجرای این برنامه را روشن کند.لازم به توضیح است این آمار، مواد اولیه مورد نیاز برای یک آپارتمان
۷۰ متری پنج طبقه را در بردارد. طبق برآوردهای کارشناسی، میزان سیمان مصرفی برای سازه و فوندانسیون به ازای هر مترمربع ۲۴۰کیلوگرم و با احتساب سیمان مورد نیاز برای نازک‌کاری، به ازای هر متر مربع۲۹۰ کیلوگرم است. بنابراین مقدار سیمان مصرفی برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی تقریبا برابر با۲۰میلیون تن خواهد بود.
آمارها در این حوزه نشان از این دارد که امکان تامین سیمان مورد نیاز در داخل کشور وجود دارد، چرا که در‌حال حاضر از مجموع ظرفیت حدود ۸۸ میلیون تنی تولید سالانه سیمان در ۷۶ کارخانه با ۹۹ واحد کوره فعال، امکان تولید ۷۵میلیون تن سیمان وجود داشته است. با توجه به این‌که سال گذشته تنها ۶۵۵/۶۳ میلیون تن سیمان در داخل کشور مصرف شده، می‌توان اطمینان یافت با حمایت از این صنعت و رفع موانع تولید، سیمان مورد نیاز طرح مذکور تامین شود. میزان میلگرد مصرفی در سازه، فوندانسیون و سقف ساختمان به ازای هر مترمربع ۵۵ کیلوگرم است. به این ترتیب میزان میلگرد مصرفی برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی حدود ۸/۳ میلیون تن خواهد بود. آمارها نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۹ میزان تولید میلگرد به هشت میلیون تن رسیده است. بنابراین تامین میلگرد مورد نیاز طرح مذکور با توجه به ظرفیت تولید کارخانه‌های فولادی کشور قابل دسترس است.
برای ساخت هر مترمربع واحد مسکونی به ۲۰کیلوگرم گچ نیاز است؛ لذا میزان گچ مورد نیاز برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی برابر با دو میلیون تن است که بر اساس آمار تولید ۱۳میلیون تنی گچ در سال ۱۳۹۹، امکان تامین گچ برای اجرای طرح مذکور نیز فراهم خواهد بود. این بررسی در زمینه سایر اقلام از جمله آجر، سرامیک و… نیز موید این نکته است که ملزومات مورد نیاز در داخل کشور برای ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکن به میزان کافی وجود دارد و آنچه لازمه تحقق این مهم است، مدیریت صحیح، کارآمد و در عین حال جهادی است. این چنین است که وزارت راه و شهرسازی در دولت سیزدهم اهمیتی بسیار بالا خواهد یافت، چرا که بی‌تردید اجرای چنین طرح بزرگی نیازمند سیاستگذاری دقیق خواهد بود.